ԱՄՆ պետքարտուղարության 2022թ․ զեկույցը Հայաստանում ԼԳԲՏ+ մարդու իրավունքների վերաբերյալ

ԱՄՆ պետքարտուղարության Ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և աշխատանքի բյուրոյի կողմից վերջերս հրապարակված մարդու իրավունքների վերաբերյալ տարեկան զեկույցը լույս է սփռում Հայաստանում մարդու իրավունքների ներկա իրավիճակի վրա։ Զեկույցում ներառված մարդու իրավունքների էական խնդիրների թվում մտահոգիչ է ԼԳԲՏ+ անձանց վիճակը Հայաստանում։

Զեկույցում նշվում է, որ Հայաստանում ԼԳԲՏ+ անձինք բախվում են արտահայտման ազատության սահմանափակումների և հաճախ ենթարկվում են բռնության և բռնության սպառնալիքների։ Խտրականությունը համատարած է, և նրանց հաճախ զրկում են այնպիսի հիմնական ծառայություններից, ինչպիսիք են առողջապահությունը և կրթությունը: Բացի այդ, Հայաստանի օրենսդրությունը չի նախատեսում գենդերի իրավական ճանաչում:

Խտրական մոտեցումները շատ ԼԳԲՏ+ անձանց ստիպում են գաղտնի ապրել, ինչը հաճախ հանգեցնում է մեկուսացման և հոգեկան առողջության հետ կապված խնդիրների: Արդյունքում շատ ԼԳԲՏ+ անձինք ստիպված են լինում լքել երկիրը՝ ավելի ընդունելի միջավայր փնտրելու նպատակով։

Զեկույցում նաև նշվում է, որ տարվա ընթացքում Փինք իրավապաշտպան ՀԿ-ն արձանագրել է խտրականության և ԼԳԲՏ+ անձանց իրավունքների ոտնահարման 45 դեպք՝ ներառյալ ատելության հիմքով հանցագործությունները, սեռական ոտնձգությունները, սպառնալիքները, շանտաժը, ընտանեկան բռնությունը, ինչպես նաև ոստիկանության կողմից անտարբերությունը և դեպքերի ոչ պատշաճ քննությունը: Այդ դեպքերից 11-ը եղել են ընտանեկան բռնության դեպքեր։ Փաստաթղթավորված 45 դեպքերից միայն 16-ն են ներկայացվել իրավապահ մարմիններին: Ըստ Փինքի փաստաբանների՝ պաշտոնյաները ցուցաբերել են դանդաղ գործելակերպ և չեն տրամադրել դեպքերի վարման համար անհրաժեշտ փաստաթղթեր։

Հասարակական կազմակերպությունները շարունակում են մտահոգություն հայտնել երկրում բանտային պայմանների վերաբերյալ։ Կալանավայրերում բավարար հոգեբանական ծառայությունների բացակայությունը նպաստում է ինքնասպանությունների, ինքնավնասման դեպքերի և հացադուլների թվի աճին։

Հայաստանի բանտերում և կալանավայրերում ԼԳԲՏ+ անձանց մարդու իրավունքների իրավիճակը մտահոգիչ է։ Առկա են կալանավորների ֆիզիկական վիճակի, բժշկական և հոգեբանական աջակցության հասանելիության հետ կապված խնդիրներ։ Չնայած բանտերը վերանորոգելու կառավարության ջանքերին՝ կան տեղեկություններ բանտերում նվաստացուցիչ պայմանների մասին՝ ներառյալ օդափոխության և հովացման համակարգերի բացակայությունը:

ԼԳԲՏ+ անձանց իրավիճակը Հայաստանում մարդու իրավունքների կարևորագույն խնդիր է, որը պահանջում է հրատապ ուշադրություն և գործողություններ: Հայաստանի կառավարությունը պետք է կոնկրետ քայլեր ձեռնարկի ԼԳԲՏ+ անձանց իրավունքների պաշտպանությունն ապահովելու ուղղությամբ։ Պետությունը պետք է երաշխավորի ԼԳԲՏ+ անձանց անվտանգությունը՝ պահպանելով նրանց՝ խտրականությունից և բռնությունից զուրկ լինելու իրավունքը։ Խրախուսելի և գնահատելի է միջազգային հանրության շարունակական աջակցությունը բոլոր մարդկանց համար իրավահավասար պայմաններ ստեղծելու գործում։