Բազմաթիվ մարդիկ ամբողջ աշխարհում մարտի մեկին համախմբվում են նշելու «Զրո խտրականության օրը»։ ՄԱԿ-ը առաջին անգամ նշեց այդ օրը 2014 թվականին այն բանից հետո,…
ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակը հրապարակել է 2018թ․ հաղորդումը, որում անդրադարձ է կատարվել նաև սեռական կողմնորոշման հիմքով, ինչպես նաև ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց նկատմամբ…
Նոր տարին սկսում ենք մի շարք զգալի փոփոխություններով․ մենք այսուհետ պաշտոնապես հանդես ենք գալու հանրության շրջանում առավել հայտնի «Փինք» անվանումով, քանի որ կազմակերպությունը վերագրանցվել է որպես «Փինք» իրավապաշտպան ՀԿ և այլևս չի կրում նախկին՝ «Հանրային տեղեկատվություն և գիտելիքի կարիք» անվանումը։ Միևնույն ժամանակ, մեր կանոնադրությամբ, որպես մեր շահառուներ արդեն հստակ նշվում են ԼԳԲՏ (լեսբի, գեյ, բիսեքսուալ, տրանս) անձինք, նրանց ընտանիքի անդամները, համախոհները, ՄԻԱՎ-ով ապրող և ՄԻԱՎ-ի նկատմամբ առավել վտանգի ենթարկվող անձինք։ Կանոնադրության մեջ նաև նշվում են ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով տրամադրվող մեր ծառայությունների մասին, որոնք ներառում են իրավական, սոցիալական, հոգեբանական և այլ աջակցություններ՝ անձանց սեռով, գենդերով, սեռական կողմնորոշմամբ, գենդերային ինքնությամբ և/կամ արտահայտմամբ և այլ հատկանիշներից պայմանավորված խտրականությունից, ատելության խոսքից և ատելության հիմքով կատարված հանցագործություններից տուժած անձանց։ Այս հանգամանքը եզակի է ՀՀ-ում գոյություն ունեցող իրավապայմաններում և գործող ՀԿ-ների շրջանում, քանի որ պետական մարմինները ամեն կերպ խուսափում են նշված խմբերի մասին իրավական/պաշտոնական փաստաթղթերում որևէ նշում կատարելուց։
Կազմակերպությունն այս տարի ընտրել է նոր նախագահի։ Հիշեցնենք, որ կազմակերպության նախագահն ընտրվում է անդամների ընդհանուր ժողովի կողմից` 2 տարի ժամկետով: Նախորդ նախագահ Նվարդ Մարգարյանի նախագահության տարիները կարելի է, իրավամբ, համարել կազմակերպության գործունեության համար ծաղկուն ժամանակաշրջան, և մենք մեր խորին երախտագիտությունն ու ջերմագին բարեմաղթանքներն ենք հղում նրան իր երկար տարիների քրտնաջան ու արդյունավետ աշխատանքի համար։
Իսկ Փինքի նոր նախագահն է Լիլիթ Ավետիսյանը։ Նա երկար տարիներ աշխատել է Փինքում, կարողացել իր աշխատասիրության ու մասնագիտական բարձր գիտելիքների, մարդկային հատկանիշների շնորհիվ արժանանալ կազմակերպության անդամների, աշխատակիցների, գործընկերների, համախոհների, և ընդհանրապես, ողջ համայնքի վստահությանն ու հարգանքին։ Լիլիթ Ավետսիյանը համակարգել և իրականացրել է բազմաթիվ ծրագրեր, որոնք կարևոր նշանակություն ունեն ոչ միայն ԼԳԲՏ համայնքի զարգացման ու կազմակերպության համար, այլև մարդու իրավունքների պաշտպանության գործում։ Մաղթում ենք նրան նորանոր վերելքներ։
Փինք Արմենիան այսօր Կիևում պարգևատրվեց Արևելյան Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի երկրներում ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի հակազդման ծրագրերում ՄԻԱՎ-ի նկատմամբ առավել վտանգի ենթարկվող բնակչության խնդիրները բարձրաձայնելու, լուծման ուղիներ գտնելու և հանրույթի հզորացման համար։
Պարգևներ ստացան նաեւ «ՄԻԱՎ-ի հակազդման ազգային կոնսորցիումի» անդամ կազմակերպությունները՝ «Իրական աշխարհ, իրական մարդիկ», «Ներուժ զարթոնքի» ՀԿ-ները։
Հոկտեմբերի 2-ին ՄԻԱՎ-ի հակազդման ազգային կոնսորցիումը, որի կազմում են «Իրական աշխարհ, իրական մարդիկ» ՀԿ-ը, «Ներուժ զարթոնքի» ՀԿ-ը և «Հանրային տեղեկատվություն և գիտելիքի կարիք» ՀԿ-ը (Փինք Արմենիա), ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնում կազմակերպեցին «ՄԻԱՎորենք ջանքերը» ազգային համաժողովը, որի նպատակն էր Հայաստանում ՄԻԱՎ-ով ապրող անձանց և ՄԻԱՎ-ի նկատմամբ առավել վտանգի ենթարկվող բնակչության խնդիրների վերհանումը և դրանց լուծման ուղիների որոնումը:
Միջոցառմանը ներկայացվել է հետազոտություններ, միջազգային և տեղական փաստաթղթերի ուսումնասիրություններ, մասնավորապես, «ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց, ԼԳԲՏ անձանց և ԹՆՕ-ների նկատմամբ հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտներում խտրականության դրսևորումների ուսումնասիրություն», «ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի հակազդման քաղաքականություններում և ծրագրերում գենդերային զգայուն չափորոշիչների ներդրման հնարավորությունը Հայաստանում» զեկույցները։
2018թ․ Հայաստանում 296-ով ավելացել է ՄԻԱՎ վարակ ունեցողների գրանցված թիվը։ 1988թ․ մինչև 2018թ օգոստոսի 31-ը Հայաստանում գրանցվել է 3204 ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդ, որոնց գերակշռող մասը՝ 69%-ը (2222), տղամարդ է։ Հայաստանում ՄԻԱՎ-ը ամենաշատը փոխանցվում է հետերոսքուալ սեռական հարաբերությունների միջոցով՝ 69%, այնուհետև՝ ներարկային՝ 29%, իսկ հոմոսեքսուալ ճանապարհով փոխանցվելու դեպքերը 4% են կազմում։
Հանդիպմանը մասնակցել են պետական, միջազգային և տեղական կառույցների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդիկ։
Հանդիպմանը նաև ներկայացվել է ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց նկատմամբ վերաբերմունքը արտահայտող սոցիալական փորձարկում, որը կարող եք դիտել ստորև։
2010թ. տվյալներով, ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ ունեցողների նկատմամբ Հայաստանում խտրական վերաբերմունք ունեին կանանց 86.1% է, իսկ տղամարդկանց` 84.4%: Ասվում է ԱՄՆ պետքարտուղարության` 2014թ. Հայաստանում մարդու իրավունքների վերաբերյալ զեկույցում` հիմնվելով Ժողովրդագրության և առողջության հարցերի վերջին հետազոտության վրա, որն իրականացվել է 2010թ.:
«Երեխաների իրավունքների հարցերով ՄԱԿ-ի կոմիտեն 2013թ. իր ամփոփիչ դիտարկումներում մտահոգություն էր հայտնում երեխաների առանձին ենթախմբերի, այդ թվում` ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ ունեցողների նկատմամբ դե ֆակտո խտրականության դրսևորման վերաբերյալ», - նշվում է ուսումնասիրության մեջ` օրինակ բերելով ՀԿ-ներում արձանագրված մի դեպք, երբ դպրոցներից մեկի տնօրենը դպրոցից հեռացրել էր երկու երեխաների, այն բանից հետո, երբ պարզվել էր, որ նրանց հայրը ապրում է ՄԻԱՎ-ով:
Վկայակոչելով իրավապաշտպաններին` հաշվետվությունում ասվում է, որ ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ առումով խոցելի համարվող անձանց նկատմամբ հասարակության կողմից խտրականության ու բռնության դրսևորում է առկա, ինչպես նաև ոչ իրավաչափ վերաբերմունք ոստիկանության կողմից:
Հայաստանում ՄԻԱՎ-ի առաջին դեպքը գրանցվել է 1988թ: 1988թ. մինչև 2014թ. դեկտեմբերի 1-ը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցվել է ՄԻԱՎ վարակի 1924 դեպք ՀՀ քաղաքացիների շրջանում,…
Ամեն տարի հունիսի 27-ը նշվում է որպես ՄԻԱՎ-ի հետազոտության միջազգային օր: Այս օրը նպատակ ունի ևս մեկ անգամ հիշեցնելու ՄԻԱՎ-ի թեստավորման կարևորության մասին: Օրվա նշանաբանն է «Հետազոտվի´ր և վերահսկի´ր առողջությունդ»:
Ի՞նչու է կարևոր ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտությունը: Այն տեղեկություն է տալիս օրգանիզմում ՄԻԱՎ-ի առկայություն վերաբերյալ, որն էլ հայտնաբերվում է լաբորատոր հետազոտության միջոցով: ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդը երկար ժամանակ կարող է չիմանալ իր կարգավիճակի մասին, եթե առողջության հետ կապված խնդիրներ չունենա (այս շրջանը կարող է տևել միջինում 8-10 տարի):
ՄԻԱՎ-ի հետազոտության շնորհիվ հնարավոր է վաղ շրջանում ախտորոշել վարակի առկայությունը, իսկ ժամանակին սկսված բուժումը կարող է երկար ժամանակ պահպանել լավ ինքնազգացողությունն ու ֆիզիկական վիճակը: ՄԻԱՎ կարգավիճակի մասին տեղեկությունը կարևոր է նաև վարակի տարածման կանխարգելման տեսանկյունից:
2012թ. դրությամբ աշխարհում 35,3 մլն մարդ ապրում է ՄԻԱՎ-ով, իսկ ՁԻԱՀ-ից մահացել է մոտ 1,6մլն մարդ. նրանցից 91 հազարը մեր տարածաշրջանում (Արևելյան Եվրոպա և Կետրոնական Ասիա):
1988թ. մինչև 2014թ. մայիսի 31-ը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցվել է ՄԻԱՎ վարակի 1761 դեպք ՀՀ քաղաքացիների շրջանում, որոնցից 238-ը` 2013թ. ընթացքում, ինչն առավելագույնն է բոլոր նախորդ տարիների համեմատ: ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի իրավիճակի գնահատումը վկայում է, որ հանրապետությունում ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց հաշվարկային թիվը կազմում է 3700 (www.armaids.am):
Հայաստանում ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ հետազոտությունն ու բուժումն անվճար է, այն իրականացվում է ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնում: Հավելյալ տեղեկատվություն կամ կանխարգելիչ միջոցներ ստանալու համար կարող եք դիմել Հանրային տեղեկատվություն և գիտելիքի կարիք ՀԿ կամ ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոն: Կան նաև այլ կազմակերպություններ, որոնք աշխատում ենք առավել վտանգի ենթարկվող բնակչության հետ, ինչպես նաև երկու ճանաչված կազմակերպություններ, ինչպիսիք են Իրական աշխարհ, իրական մարդիկ և Դրական մարդկանց հայկական ցանց ՀԿ-ները տրամադրում են նշանակալի աջակցություն և խնամք ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց:[:]
ՁԻԱՀ-ից մահացածների հիշատակի մոմավառությունն այս տարի իրականացվեց մայիսի 18-ին՝ ՁԻԱՀ-ի խնդրի ջատագովության և հետազոտության խումբի, ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի և մի շարք այլ տեղական հասարակական կազմակերպությունների մասնակցությամբ:
Միջոցառման ընթացքում իրականացվեց մոմավառություն և «քվիլթ» (քառակուսի կտորներից կարված ծածկոց, որի յուրաքանչյուր կտորը խորհրդանշում է ՁԻԱՀ-ից մահացած մի մարդու կյանքը): Ինչպես նաև անցորդները, համադրելով փոքրիկ կարմիր ժապավեններ, ստեղծեցին մեծը` ի նշան ՄԻԱՎ-ի հակազդման գործընթացին և խարանի ու խտրականության դեմ պայքարին միանալուն: Անցորդները նաև ստացան ՙկարմիր ժապավեն՚ կախազարդ, որը համարվում է ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարի խորհրդանշան:
Միջոցառմանը նկարները կարող եք տեսնել այստեղ:
ՙՁԻԱՀ-ից մահացած մարդկանց հիշատակին նվիրված միջոցառումների իրականացման անհրաժեշտությունը կապված է այդ մահերի հետ։ Այդ մահերը անհեթեթ են, որովհետև գոյություն ունի ՄԻԱՎ վարակի բուժման եղանակ, որը հնարավորություն է տալիս ապրել գրեթե այնքան, որքան մարդը կապրեր առանց ՄԻԱՎ-ի՚: - Հովհաննես Մադոյանը, ՁԻԱՀ-ի խնդրի ջատագովման և հետազոտության խմբի համակարգողԸստ ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի տվյալների՝ ապրիլի 30-ի դրությամբ Հայաստանում գրանցվել է ՄԻԱՎ վարակի 1730 դեպք: Այս թիվն աճի միտում ունի. դեպքերից 238-ը գրանցվել է 2013թ.-ի ընթացքում, ինչն առավելագույնն է բոլոր նախորդ տարիների համեմատ: Հայաստանի Հանրապետությունում ՄԻԱՎ վարակի փոխանցման հիմնական ուղիներն են հետերոսեքսուալ ճանապարհը (61%) և թմրամիջոցների ներարկային օգտագործման միջոցով վարակումը (30%): ՄԻԱՎ-ով վարակվածների մոտ 54%-ը ախտորոշման պահին եղել է 25-39 տարիքային խմբում: Համաճարակի սկզբից գրանցվել է մահվան 369 դեպք: Մահացածների թվում կան 65 կին և 7 երեխա:
[:]
Տուբերկուլոզը բուժելի է, սակայն տուբերկուլոզով հիվանդ բոլոր մարդկանց գտնելու և բուժելու ներկայիս ջանքերը բավարար չեն: Յուրաքանչյուր տարի տուբերկուլոզով հիվանդացող ինը միլիոն մարդկանց մեկ…
ԱՄՆ պետդեպարտամենտը ներկայացրել է իր 2013 թ.-ի զեկույցը Հայաստանում մարդու իրավունքների մասին: Զեկույցն ամփոփել է մարդու իրավունքների իրադրությունը ու ոտնահարումները՝ մասնավորապես անդրադարձ կատարելով …
Հետազոտվե՛ք:
Իրական աշխարհ, իրական մարդիկ ՀԿ-ն, ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնը և գործընկերները հունիսի 28-ին հրավիրում են մասնակցել «Հետազոտվի՛ր և ապրի՛ր» միջոցառմանը: Ժամը 15:00-ից մինչև…
Դեկտեմբերի 1-ը ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարի համաշխարհային օրն է, և այն առիթ է մեկ անգամ ևս խոսելու ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի հիմնախնդիրների, մեր երկրում ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ին հակազդման ուղղությամբ…